Czym jest poczucie własnej wartości?
Najprościej mówiąc, poczucie własnej wartości jest wiedzą o tym, kim jestem i co o sobie sądzę. Jest wyrażone poprzez stopień znajomości siebie.
Obraz ten może być zniekształcony. Za tym z kolei stoją przekonania. Nie wszystko, co mówisz do siebie w dialogu wewnętrznym, jest faktem, zgodnym z rzeczywistością. Natomiast Twój mózg nie analizuje tego w ten sposób, popełniając błąd pominięcia.
Prosty przykład…
Natalia przymierza sukienkę w sklepie. Widzi, że kobieta obok ma tę samą sukienkę, ale o rozmiar mniejszą. Wówczas poczucie własnej wartości Natalii może spaść, bo może porównywać się do tej kobiety. Jej dialog do siebie może brzmieć: „Ale jestem gruba. Jestem totalnie do niczego”.
Czy poczucie własnej wartości Natalii jest niskie? Niekoniecznie…
Brak poczucia własnej wartości to mit?
Niskie poczucie własnej wartości NIE istnieje. Wiem, że dla wielu osób (być może także dla Ciebie) takie stwierdzenie może zakrawać na herezję, ale daj mi moment. Wyjaśnię, okej?
Moim zdaniem nie ma czegoś takiego jak niskie poczucie własnej wartości. Dlaczego? Bo co to znaczy „niskie”? Niskie względem czego? W którym miejscu jest poziom „zero”, stanowiący punkt odniesienia?
Poza tym, kiedy myślimy o osobach z „wysokim” poczuciem własnej wartości, to z reguły przed oczami mamy wszystkich z rozdmuchanym ego, o histerycznych cechach osobowościowych, starających się całemu światu udowodnić, że są coś warte.
A przecież to nie o to chodzi… Więc co zamiast niskiego lub wysokiego poczucia wartości?
Proponuję nowy termin – adekwatne poczucie własnej wartości. Adekwatne do tego, jak się sami ze sobą czujemy. To najbardziej optymalne zrozumienie tego pojęcia, które pozwala odnaleźć się w rzeczywistości.
Adekwatne poczucie własnej wartości, czyli…
Takie, które określa to, jak się sami ze sobą czujemy. Które determinuje naszą przynależność do grupy, której członkami jesteśmy. Które pozwala nam zająć miejsce pośród innych, przeznaczone dla nas.
W tym rozumieniu nie ma czegoś takiego jak niskie poczucie wartości. Nie ma czegoś takiego jak wysokie poczucie wartości. Jest po prostu adekwatne – do sytuacji, okoliczności, Twoich przekonań.
Adekwatne poczucie własnej wartości mówi dużo o spójności i wewnętrznej integracji. Jeśli moje poczucie jest adekwatne, to myślę o sobie, że jestem OK i łatwiej jest mi wtedy myśleć o innych, że są OK. Bez oceniania i porównywania.
Ten rodzaj poczucia własnej wartości jest reprezentacją i odzwierciedleniem sposobu, w jaki postrzegam siebie w świecie w relacji ze sobą i z innymi.
Budowanie poczucia własnej wartości – jak wzmocnić poczucie własnej wartości?
Jeśli interesujesz się psychologią/psychoterapią lub nieobca jest Ci branża rozwoju osobistego, to zapewne znajomo będą brzmieć dwa podejścia klasyfikujące niskie lub wysokie poczucie własnej wartości:
w przypadku niskiego poczucia własnej wartości MUSISZ wychodzić poza sferę komfortu, przekraczać granice, bo inaczej nie spełnisz swojej roli życiowej;
w przypadku wysokiego poczucia własnej wartości MOŻESZ być mówcą lub przedsiębiorcą na świeczniku, bo masz ku temu predyspozycje;
Ale przecież świat nie jest czarno-biały. Warto wyjść poza te dwa, utarte podejścia.
Nie musisz się klasyfikować. Nie musisz cierpień na perfekcjonizm. Nie musisz określać się na jednym z wektorów. Zamiast tego powiedz sobie: „Jestem OK – czuję się dobrze w tym miejscu, w którym jestem”.
Takie podejście sprawia, że nie wpadasz w pułapkę bycia wszechmogącym lub, ani bycia na dnie, które szkodzi Twojemu ego.
Na tym przykładzie samodzielnie decydujesz o tym, co ma wpływ na Twoje (samo)poczucie. A jeśli czujesz, że którąś sytuację warto przepracować, zrób to ze specjalistą. Sam jestem certyfikowanym trenerem Resonant Healing i mogę Ci w tym pomóc w trakcie konsultacji.
Skąd się bierze niskie poczucie własnej wartości i niska samoocena?
Najczęściej źródła należy upatrywać w dzieciństwie i okresie dorastania, wczesnych latach życia.
Uszczypliwe uwagi od rodziców lub opiekunów, doświadczenie zbiorowej pogardy, dotkliwe komentarze rówieśników, brak wsparcia od rodziny, porażki – każdy z tych elementów z osobna podkopuje samoocenę i wiarę w siebie. Na tej podstawie tworzy się rozmazany (czasem negatywny) obraz dotyczący JA.
Po to, by uchronić samoocenę i móc normalnie funkcjonować tworzymy określone schematy działań. Obracamy się w obrębie własnych przekonań. I nawet jeśli nie do końca są zgodne z zastaną rzeczywistością, to pod wpływem wielokrotnego powtarzania, wierzymy w nie, zamykając się na odmienne poglądy.
W późniejszych latach dochodzą do tego sytuacje z uczelni, szkoły, domu.
Każda z sytuacji dotycząca JA jest cegiełką, budującą poczucie wartości. To Ty ustalasz czy każda kolejna cegła będzie twarda i solidna, czy może krucha i bezpośrednio przekładająca się na zniszczenie całej budowli.
Poczucie własnej wartości – to dopiero początek
Warto zwrócić uwagę na to, że poziom poczucia własnej wartości wpływa na to, jak się zachowujemy, jak się wyrażamy, co robimy, z kim przebywamy, a nawet – co osiągamy. Dlatego należy zadbać o to, aby adekwatnie podchodzić do rzeczywistości i własnej osoby.
Chcesz popracować nad poczuciem własnej wartości? Warsztaty indywidualne lub grupowe będą najlepszym rozwiązaniem. Napisz do mnie, a podpowiem, która opcja sprawdzi się u Ciebie.
